بسم الله الرحمن الرحیم
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
عمليات رواني شيطان علیه آدم و حوا
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
شیطان در اقدامات خود تنها از عملیات روانی استفاده ميکند و با این ابزار وارد میدان تخریب و انهدام بشر ميشود. این حقيقت از اولین اقدام او علیه خودش و انسان آشکار شد. اقدام شیطان در امتناع از سجده بر آدم علیه خود او تمام شد. او ميدانست باید از دستور خدا پيروي کند اما استکبار او به وی اجازه نمیداد این تبعیت را بر خود هموار کند. البته شيطان برای عصیان باید از گردنهای سخت عبور کند که این گذار را برای خودش با عملیات روانی و شیوه اقناع هموار ميکند. هنگامي كه فردي در اثر ارائه اطلاعات و مفاهيم، دچار تغيير نگرش يا رفتار شود به گونهاي كه از نگرش و رفتار جديد خود، احساس رضايت و خرسندي نمايد، عمليات رواني به موفقيت دست يافته است. شيطان نيز دچار رفتاري متغير و طغيانگر شد، ولي خود را اقناع كرد و از رفتار عصيانگر خود، در درون خرسند شد. هنگامی که خدا از او علت امتناع از سجده بر آدم را ميپرسد که:
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ؛ علت امتناع تو از سجده چیست؟
شيطان در جواب ميگوید:
قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ؛ من از او برترم مرا از آتش آفریدهای و او را از گل (اعراف/12).
شیطان در این مورد به خیالپردازی و گمان زدن میپردازد و بر اساس این خیال، خود را قانع ميكند و از پيامد عصیان امر الهي احساس خرسندي مينمايد. اين حالت در قرآن كريم با عنوان "تسویل" توصيف شده است. تسويل آن است كه سخن، باور يا امری نادرست را چنان در نظر انسان آراسته جلوه دهند كه به سوي آن برود و آن را انجام دهد(مجمعالبحرین ذیل ماده س. و. ل) ؛ گاه نفس انسان ظنون و خيالات خود را علم ميبيند در نتیجه امور جزئي و ناچيز را كلي و داراي ارزش ميپندارد، امور ناپايدار و فاني را پايدار و باقي ميداند، آمال و آرزوهاي دست نيافتني و وهمي را مانند سراب، موجود و قريب ميداند، دشمن را دولت و مغالطات را امور علمي ميپندارد. انسانها در تبعیت از شیطان خود را با همین تسویل وادار به کارهای مخالف حق ميکنند.
خداي متعال در نقل داستان حسادت برادران يوسف(ع) از زبان يعقوب(ع) خطاب به آنان ميفرمايد:
بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ يعني بلكه نفس شما كاري بد را براي شما آراسته و شما را فريب داده است (یوسف/18).
شیطان همین عملیات را در برابر خدا به میدان آورد. شاید گمان او بر این بود که ميتواند خدا را نیز با این كار از تصمیم خود مبني بر سجده شيطان بر آدم باز گرداند؛ چرا که به خدا گفت:
قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا؛ آیا بر موجودی که از گِل آفریدهای سجده کنم؟ (اسراء/61).
گویا برای خدا توضیح ميدهد که دستور تو اشتباه است که من بر این آفريده دانی و پست سجده كنم.شيطان به دنبال این عملیات روانی علیه خودش و در برابر خداي متعال وارد میدان عملیات رواني بر ضد آدم ميشود.